|
|
گوسفند ها
باد گيس هايش را افشان كرده بود و مي دويد . مي دويد و مويه مي كرد و فرياد مي زد « كوووو ، كووو ؟ »
دنبال چي مي گشت ؟ از بالا با سرعت به طرف زمين شيرجه مي رفت . خاك و خاشاك تفتيده كوير را مي كاويد ودوباره سر برمي داشت . لاي پاهايم مي پيچيد ، دورم مي چرخيد و محاصره ام مي كرد . دهن و دماغ و چشمهايم را پر مي كرد و مي رفت و باز …
تا جائي كه مي توانستم وگردنم خم مي آورد سرم را ميان سينه ام فرو برده بودم و به شب خيره بودم و باد .شبي كه با آن همه چشم براق مثل يك نا مادري نگاهم مي كرد . چشماني كه ذره ذره هاي شن كور مكورشان كرده بود . بيشتر قوز كردم و پتوي نازك سربازي رو محكم دور تنم پيچاندم . دلم گرفته بود . يعني از همان لحظه اي كه بي سيم پاسگاه خش خش كرد . از همان موقعي كه تازه داشتم حلاوت خواب را لاي ملافه سفيد مزه مزه مي كردم و خنكاي مادرانة تشك را با ذرات وجودم مي مكيدم ، دلم گرفته بود .
وقتي بيسيم غرغر كرد . وقتي سرگروهبان قارقار كرد . دلم هري ريخت پائين . يعني دلم گرفت . ولي خودم را به خواب زدم . خوابيدم و خواب ديدم . نه ! فرصتي نشد . مثل نكير منكر بالاي سرم بود . بد عنق و پشمالو .
گفتم : چي مي خواي از جونم ، لامصب ؟
: پاشو .
:سرگروهبان؛ تورو قران ولم كن . هنوز زوده .
ول كن نبود . اونم يه نامادري بود . اصلاً خشت منو با نامادري زده بودند . آسمان نامادري ، گروهبان نامادري .
: چيه ، سرگروهبان ؟
: تو چقدر بد خوابي بچه ! انگار اينجا خونه ي خاله ته و منم ننه جونتم ،ها ؟ ... پاشو ؛ پاشو . يه ماشين چپ كرده !
: چي چپ كرده ؟
: يه ماشين پر گوسفند ، دو تام كشته داده !
: كجا ؟
: بغل گوشمون ، پاشو .
: چرا من ؟
ماشين انگار گاو بي شاخ و دُمي بود كه از زور خشم سر ش را به خاك سپرده بود و دهن مچاله اش ، دل خاك را كنده بود و فرو رفته بود … شايد هم توبه مي كرد ! توبه مي كردكه آن همه فخر فروخته بود ،آن همه به خودش نازيده بود و پيف پيف كنان از روي زمينِ بي حركت گذشته بود .
پشت شيشه اي كه نبود ، سر يك آدم با چشماني كه از حدقه بيرون زده بودند؛ به زمين خيره شده بود . سري پر ازخون ؛ هاشورهايي پر از نرمه شيشه ؛كه برق برق كور مكور ستاره ها را چند برابر مي كرد و او را مثل مترسك بدبخبي نشان ميداد و گوسفندها ...
گوسفندها كوير صاف و قهوه اي را ’گل’ گل ، سياه و سفيد كرده بودند و آزاد و بي خيال بيابان را پيش گرفته بودند ؛ مي رفتندند . وقتي آنها را ديدم گفتم :
: سرگروهبان ؟!
: قوز بالا قوز !
: يعني ؟
: جمعشون كن ، كه فردا طلبكارمون مي شن .
: كي ؟ گوسفندا ؟
…
جوابم را نداده ؛رفته بود ، همه مي رفتند . مادرم كه رفت ، پدرم آن همه گوسفند و آن همه بچه را به جانم انداخت و خودش رفت ؛تا من زير بارشون له بشم ، پير بشم ، خرد بشم و...
پتوبراي باد ناز مي آورد . مي رقصيد و با گوشه هاي شلالش به او چراغ مي دادوبـاد از هما نجا به داخل ميخزيد،دور تنم ميپيچيدو تا عمق وجودم نفوذ مي كرد و صداي گوسفند ها امانم را بريده بود .
بع ع ع ، بع ع ع ، بع ع ع .
: مرگ ، درد ، بي صاب مونده ها ، چه مرگتونه ؟ هر چي مي كشم از شما مي كشم ، هر جا مي رم ، هر چي از دستتون مي گريزم ، از تو پيشونيم در مي آيين .بياين اينجا جمع شين !
گوسفندها بيقرار بودند . رم كرده بودند . مي دويدند .باد نمي گذاشت بدوم ، نمي توانستم جمعشان كنم ، بي تاب بودند ، ترسيده بودند ، يك طوريشان بود ، من مي دويدم و جيغ مي زدم و آنها بع بع مي كردن .
بع ع ع ، بع ع ع ، بع ع ع .
: تير سه شُعبه ، حروم بشين ايشااله . هميشه همينطورن . هيچ دردي ندارن ها ، جاشون گرم ، زير پاشون نرم ، مگر راضي مي شن ، سگ مرده ها . فقط مي خوان ول باشن و شكم كاردخورده شونو سير كنن و رو پشت هم جفتك چاركش بازي كنن … َاه ، اين تفنگم مايه ي عذاب شده . بگو امشب اينو به كول من دادين چه ؟
« تفنگ ناموس سربازه !، جان سربازه ! ، تفنگ بايد با جسم و جان سرباز يكي باشه . تفنگ نبايد بي سرباز باشه . تفنگ … »
« تفنگو مرگ ، تفنگو درد ، من اينجا اين ناموسو مي خوام چكارش كنم . »
بع ع ع ، بع ع ع ، بع ع ع .
: بي جون بشين ايشااله . بي جون بشم ايشااله . كُاشكي خواب مي افتادي بابا ، كاشكي … ؟
: كُاشكي چي ؟
: هيچي !
: هيچي يعني چه مرگته ،مي گي من چكار كنم ؟… من مي فهمم دردت از كجايه ! خدا بيامرزه پدرم ، مي گفت « اي مدرسه ها مدرسه كفرن » مي گفت : « آدم كه سواد پيدا كرد اول ديوونه مي شه . اووخ كتاب مي خونه . كتابم كه خوند ، شك پيدا مي كنه . اووخ نه دنيارو داره . نه آخرته » اينهمه سال فرستادمت مدرسه . اونهمه سال حرف گوش اون زنكه ديوونه كردم و تو درس خوندي . َبس َات نيس ؟ تازه . من اين گوسفندارو چكار كنم ؟
: من چكارشون مي تونستم بكنم . ِهخ خ خ ، ِهخ خ ، كجا مي ري سگ ’مرده ؟ لامصبا همه بيابون خدارو ول مي كنن و مي دون برن تو جاده ، برن زير ماشين . مثل اينكه وَر لج منِ مي كنن َور لج من مي رن وگرنه اين همه بيابون … برگرد »
: برگرد مدرسه .
: نمي ذاره آقا ، مي گه ما تنهائيم . مي گه « همه پيغمبرا چوپون بودن » مي گه « پدر در كودكي دست پسر گيرد كه …
: خيله خب ، خيله خب . خدا لعنت كنه اونيكه اين شعرو … طوري نيست . راست مي گه ، پيغمبرا اكثراً چوپان بودن . چوپاني به آدم فرصت مي ده كه فكر كنه ، كه چشماشو باز كنه . تو هم همين كارو بكن ، دركنارش ، كتابم بخون . بخون و فكر كن ، چيز بدي نيست …
: ِهخ خ خ ، كارد َور اشكمتون بيايه ، هي . بيا اين َور بي پير . مگر مي گذارن . مگر تونستم . من هيچ وخ فكر نكردم …
فقط مي خوندم . مي خوندم و مي خوندم . آقا معلم كتاب مي آورد و من مي خوندم . مي خوندم و همراشون راه مي افتادم از اين شهر به اون شهر . از اين كوچه به اون كوچه ، گم مي شدم ، پيدا مي شدم ، زنده مي شدم . گوسفندا مي رفتن ، منم مي رفتم ، اونا وامي ستادن ، منم وا مي ستادم . مي خوابيدن ، منم مي خوابيدم . ديگه نه پشكلاشونه مي ديدم ، نه بوشونو ، نه گرد و غبار پشتشونو و نه جنگ دعوا شونه ، فقط مي خوندم . مي خوندم كه ’گم بشم ، مي خوندم كه بزرگ بشم ، مي گفتم : « اگه بزرگ بشم ، اگر … »
اگر وزوز تيز باد نبود كه مثل عقرب نيش مي زد و مي سوزاند و مي رفت . باور نمي كردم كه اينجايم ، تو اين كوير ، كنار ماشيني كه چپ كرده ، له شده . باور نمي كردم دو تا آدم مرده . دو تا مرده كنار من هستند ، روبروي من هستند . يكيشون زل زده بود تو خاك . مثل آدمي كه پولش را گم كرده است و چشمهايش ذره ذره خاكهارا زيرورو مـي كـرد و آن يـكي … اگـر گوسفندها نبودند؟ اگـر ماشين پـر آدم بـود ؟ ! … بازهم من ميبايست اينجا باشم !
آهسته آهسته رفتم بالاي سرشان . نگاهشان كردم . نگاهش كردم كه باورم بشه . سرش را بالا گرفتم . سرش راحت بالا آمد . اخم كرده بود . حتماً داشته فكر مي كرده ! به چي فكر مي كردي ؟ …
به هيچي ! هيچ وقت فكر نمي كردم و نفهميدم آن همه سال كي تمام شد . نفهميدم چطور بزرگ شدم . نفهميدم بزرگ شدن و بزرگي يعني چي . تا …
: بايد بري سربازي .
: چي ؟ كجا ؟
: معلوم نيس ، هر جا فرستادنت .
: گوسفندارو چكاركنم ؟
ِهخخخ ، بيا اين طرف . لامروت درست وسط جاده وايساده !... ده برو گمشو . حروم لقمه . من نمي فهمم . اينا رو كجا مي بردن ؟
هيچ كس نمي فهميد ، هيچ كس نمي د انست كجا ميرويم ،كجا مي برد نمان؛ چرا مي بر دن . فقط جايمان تنگ بود . يه گله آدم . از همه رنگ ، ازهمه جا ، فقط مي دانستيم مي رويم سربازي .دل مان خوش بود كه لباس نو مي دهند و پوتينهاي نو ، كلاه نو ، بزرگ مي شيم ، مرد مي شيم . مرد مي شيم .
از ماشين كه پياده شديم . مات بوديم ، گم بوديم . هر كسي به طرفي رفت . دهنمان مثل بز باز بود . چشمهايمان سرگردان . دلممان مي خواست بريم ، بگرديم ، ببينيم . نه ! فقط مي خواستيم بريم . بريم .
: همه به خط شين . شش نفر جلو ، بقيه پشت سرش ، فهميدين ؟
سرگروهبان بود . جمعمون كرد . به خطمون كرد . جيغ مي زد ، داد مي زد . هل مي داد ، پا به زمين مي كوبيد .
: بيا اينور ، يابو ، كجا مي ري ؟
: هخ خ خ زبون نفهم ، آخه من چه جوري حاليتون كنم كه نبايد برين رو جاده .
مي خواستيم جائي پيدا كنيم كه آرام باشيم ، راحت باشيم ، بدويم ، بخوابيم . وقتي سرگروهبان كه قدبلند بود و چارشونه ، راهمون انداخت ، به خطمان كرد و دويد و دواندمان ، چه راحت شديم .
: تندتر ، تن تر ! اَك ، او ، اِ . اَك ، او ، اِ . اَك ، او ، اِ . بدوين ! بدوين .َاك ؛ او؛ اِ . اك ؛او؛ اِ
باد امان همه چيز و همه كس را بريده بود . من ، شنهاي نرم و قهوه اي ، شنهائي كه شن نبودن ، آدم بودن ، بز بودن ، گوسفند بودن . و باد آرام آرام و حركتشان مي داد . مي برد و مي رقصاندشان . چشمهايم سنگين شده بود و مي سوخت .كاشكي مي خوابيدن ! آرام مي گرفتند . يعني گوسفندا نمي خوابن؟ .
: مثل بچه آدم بگيرين بخوابين . صداتونم در نياد . واي به حالتون اگه جيكتون در بياد .
هنوز سر شب بود . و ما عادت به …
« برپا ، برپا »
هنوز هوا تاريك بود كه …
« برپا ، برپا »
با زبانِ ديگري حرف مي زد . فرياد مي زد . زباني كه ما نمي شناختيم و فقط نگاهش مي كرديم .
« مگر نفهميدين چي گفتم ! بشمار سه ، بايد بپرين بيرون . بشمار يك … بشمار دو … بشمار سه …
ديگر تنها نبوديم . ديگر هيچ وقت ، تنها نبوديم . هميشه سرگروهبان يا جلويمان بود يا پشت سرمان ، فرياد مي زد . فرمان مي داد .
« بشمار سه دست بزنين به ديوار و برگردين ، بشمار سه برين دستشوئي و برگردين … هر شب جوراباتون بايد شسته باشه . كفشاتون هميشه واكس زده باشه . فهميدين ؟
: بعله .
: بعله نه . بعله سركار .:
بعله سركار .
: بلندتر .
: بعله سركار ، بعله سركار ، بعله سركار . بع بع بع ع ع ع . بع ع ع . بع ع ع .
صحرا بود . باد بود . جنگ بود . سرگروهبان مثل گرگ بود ! گرگ بود ! جنگ بود . « بع ع ع ، بع ع ع » باد بود ، باد بود . همه چيز قاطي بود . آتش ، دود ، باد ، صبحگاه بود . افسر ، افسرها ، سرگروهبان ،سر گروهبا نها؛ صدا ، صدا ، كوووه ، كوووه ، بع له . بع ع له . بع ع ع له ، فلج شده بودم . مي خواستم بدوم ، مي دويدم ، مي دويدم . …
با ترس از خواب پريدم . فقط صداي باد بود . هوووو ، هوووو ،
گوسفندها ترس خورده دورم جمع شده بودند . قوز كرده بودند . آماده ي فرار بودند . مثل اينكه با چشمهايشان من را صدا مي كردند . از من كمك مي خواستند . از ترس آنها من هم ترسيدم به اطرافم نگاه كردم . غير از تاريكي هيچ چيزنبود .چشمهايم را بستم با دقت صدا هاي اطرافم را از هم جدا كردم . غير از صدا هاي هميشگي بيابان؛ يك صداي ديگري هم بود . صدايي كه نه من ميشناختم ونه گوسفند ها . خودم را جمع كردم وگوش دادم . نه ! صدائي مي آمد . مي پيچيد و مي آمد . اوووو ، اوووو … به گوسفند ها گفتم : صداي باد نيس ؟! شغاله ؛ نه ؟! نه ! صداي گرگه ...
صدا بيشتر شد . نزديك تر شد . گوسفندها ترسيده ؛دورم حلقه زدند . به سرعت از جايم بلند شدم . پتو زمينگير شد . باد محاصره ام كرد . پيچاندتم ، مچاله ام كرد . چيزي تو هوا بود كه من نمي فهميدم ، اما حس مي كردم .گوسفندا هم فهميده بودندو لحظه به لحظه بيشتر توي هم گره مي خوردند . هوا پر از ترس بود پر از ...
« يك سرباز خوب ، سربازيه كه بوي دشمن رو تو هوا حس كنه … تو چرا مثل بز دهنت باز مونده ؟ »
نگاهم ميكردند ، نگاهم مي كردندو پا به پا مي شدند . از نگاهشان جِرّم گرفته بود
؛از ترسي كه توي نگاهشان بود و عصبي ام مي كرد ؛ بدم مي آمد . آهسته گفتم : تا حالا كه خبري نبود ، منو هيچي حساب نمي كردين ، حالا چطور شده ؛ ها ؟ …
« تاپ ، تاپ ؛تاپ ...»
چيزي رو شنها حركت مي كرد
« تاپ ،تاپ ؛تاپ ؛ تاپ »
صدا ؛آرام بود و محتاط ! مسير صدا را تعقيب كردم ؛ واويلاي ظلمت بود .
دلم مي خواست فرياد بزنم . كسي تو دلم بود كه مي خواست جيغ بزند . فرياد بكشد .اما دهنم را محكم گرفتم . صدا به كاميون رسيد .
« تاپ ، تاپ؛تاپ؛ تاپ !»
نمي فهميدم تاپ تاپ قلب خودم بود يا صداي كس ديگري . گوسفندها؛ بي صدا تو هم جمع شدند؛ فشرده تر شدند . نگام مي كردند ، التماس مي كردند . حرصم گرفت ، دهنم باز شد . فرياد غلغل كرد . جوشيد و از دهنم بيرون دويد « برين عقب كثافتا ، برين عقب تا ببينم چكار بايد بكنم . »
...« اين جور مواقع سرباز بايد خونسرد باشه . تفنگشو از ضامن خارج ميكنه . دستشو مي ذاره رو ماشه و به طرف جان پناهي ميره كه بتونه … »
همين كار را كردم . هنوز يك قدم برنداشته بودم كه گوسفندها از من نا اميد شدند و رم كردند ، حركت كردند ، دويدند . دمبه هاشون مثل آدمي كه دست بزنه ، به پشتشان مي خورد و صدا مي كرد . « تق ، تق ، تتق تق ، تق ، تق … » و بطرف جاده مي رفتند . نمي دان ماز ترس بود يا ...من هم دويدم . پشت سرشان بودم توي يك صف بوديم . مي دويديم ، مي دويدم و اصلا نمي فهميدم ؛ براي چي مي دوم ! مي دويدم تا جمعشون كنم ، برشون گردونم؛ يا… حالا يادم آمد …
وسط ميدان صبحگاه بوديـم . ورزش بـود . مي دويـديـم . بـا هر ضـربه ي پاي چپ؛ كف دستهايمان را محكم بهم مي زديم
« تق ، تق ، تتق ، تق »
سرهنگ بالاي جايگاه بود و مثل ديوونه ها تند تند دستاشو تكون مي داد و فرياد مي زد . سرگروهبان پشت سرمون بود و داد مي زد : برگرد ! منم ! شوخي كردم ! برگرد ! كجا مي ري نره خر !
روي جاده بوديم ، دو تا چشم از دور برق برق مي زد . دو تا خط نور كه تند و پر شتاب به طرفمان مي آمد . گوسفندها مثل پروانه بطرفش مي دويدند ، انگار به خطشان كرده بودند . سياه ، سفيد ، سياه سفيد . هيچي نمي فهميدند .
« روي خط سفيد ، همه به دنبال هم ، نظم رو بهم نزن يابو ، بدو ، بدو »
صدايشان مي كردم ؟ جلويشان را مي گرفتم ؟ يا فقط دنبالشان مي دويدم ؟ شايد من هم مثل آنها شده بودم . « بدو ، بدو ؛بدو ؛بدو واينستا ؛ كف بزن ؛ كف بزن يالله گ با هم ؛باهم ؛ باهم »
« تق نق تتق تق . تق تق تتق تق ...»
نور نزديك مي شد . نزديك تر و نزديك تر . اژدهائي بود كه از چشمانش آتش مي باريد و رجز مي خواند « بووق ، بووق »
گوسفندا ترسيدند ، شنيدند ، اژدها يورش برد . سر ، دست ، خون ، خون ،
«بع ع ع ، بع ع ع ع بع ع ع ع ع ... .»
« گوسفندا رو ولشون كن ، خودتو نجات بده ! »
گوسفندها به كناره ي جاده دويدند . ايستادند ، تسليم شدند ، تسليم صدا و هيبت صدا . « بوووق ، بوووق بووووووووووووووووووق»
بيدار شدم ، بيدار بودم . صبحگاه نبود . اژدها نبود . كاميون نعره مي زد . جيغ مي زد و جلو مي آمد . ديگر گوسفندي نمانده بود .كاميون زوزه مي كشيد « قيس س س سسسس س س » بطرف بيابان ندويدم . پس ننشستم ، پاهايم اطاعت نمي كردند . مي فهميدند اما … فقط نگاهش مي كردم .
« باتوَام يابو؛ به چپ ، چپ »
صداي سرگروهبان بود . پاهايم نا خواسته اطاعت كردند . پاي چپم محكم به زمين خورد .پاي راستم تا نيمه چرخيد .تا بالا تنه ام را چرخا ندم ، كوهي از آهن اسيرم كرد . به هوا پرتم كرد . كاميون چرخيد . برگشت ، نور روي گوسفندها افتاد . سرگروهبان توي سرش زد و بطرفم دويد .
گفتم : حرفِ گوشم نكردن . سرگروهبان منم كاري نتونستم بكنم . من كاري نكردم . منم مثل اونا …
دستش را روي دهنم گـذاشت ، گوسـفندها زيـر نـور ماشين آرام آرام سرشاخه هاي تند و تيز خار را سق مي زدند . چيزي از شب توي چشمهايم ريخت ، سياه ، قرمز ، گوسفندها آرام بودند . آرامِ آرام .
اسفند 79
|
|
|
